Organizacja Państw Turkijskich to grupa zbliżonych kulturowo, językowo i etnicznie państw głównie z Azji Centralnej. Jej celem jest zacieśnianie współpracy między członkami, co stanowi jednocześnie poważną konkurencję dla regionalnej dominacji Rosji. Z okazji zakończonego właśnie szczytu tej organizacji warto przyjrzeć się najnowszej, wspólnej polityce państw członkowskich, a w szczególności kwestiom bezpieczeństwa.
Zakończył się 12. szczyt Organizacji Państw Turkijskich (OTS) w Gabali w Azerbejdżanie. Jego motywem przewodnim był regionalny pokój i bezpieczeństwo. W rozmowach uczestniczyli przedstawiciele wszystkich państw członkowskich Organizacji: Azerbejdżanu, Kazachstanu, Kirgistanu, Turcji i Uzbekistanu oraz trzech państw-obserwatorów: Turkmenistanu, Cypru Północnego i Węgier.
Rozmowy trwające cały dzień zakończone zostały dwoma ważnymi wydarzeniami: przekazaniem przewodnictwa w OTS przez Kirgistan Azerbejdżanowi i sporządzeniem Deklaracji Gabalskiej. Dokument ten zawiera najnowsze postanowienia państw członkowskich i stowarzyszonych poruszające kwestie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, współpracy gospodarczej, współpracy kulturalno-społecznej, współpracy instytucjonalnej i współpracy z partnerami zewnętrznymi.
Cypr, Palestyna, Afganistan i Tadżykistan
Obok zagwarantowania współpracy i bezpieczeństwa w regionie, jednym z najważniejszych postanowień Deklaracji było dążenie do rozwiązania konfliktu na Cyprze w sposób akceptowalny dla obu stron i okazanie solidarności z tureckimi Cypryjczykami. Kolejnym ważnym punktem rozmów okazała się wojna w Strefie Gazy. OTS opowiedziało się tu za rozwiązaniem dwupaństwowym z propozycją Palestyny ze stolicą we Wschodniej Jerozolimie. Podkreślono też rolę stabilności Afganistanu w rozwoju państw turkijskich.
Nawiązano również do konieczności rozwiązania konfliktów granicznych Kirgistanu i Uzbekistanu z Tadżykistanem. Tadżykistan nie jest członkiem Organizacji Państw Turkijskich ze względu na kulturową, językową i polityczną odrębność. Tadżycy są bowiem spokrewnieni z Persami i nie należą do ludów turkijskich. Ta odmienność generuje liczne spory graniczne, co doskonale odzwierciedla skomplikowana linia graniczna.
Współpraca gospodarcza i kulturowa
Dalej państwa członkowskie wyraziły wolę zacieśniania współpracy gospodarczej na różnych polach, w tym polityki, bankowości i inwestycji. Pojawiła się kwestia szybkiego uruchomienia Turkijskiego Funduszu Inwestycyjnego. Jest to pierwsza tego typu organizacja w Azji Centralnej. W Deklaracji Gabalskiej wzniesiono też postulat wspierania zielonej gospodarki i odnawialnych źródeł energii. Pojawiały się też kwestie nowe dla regionu, na przykład wykorzystanie sztucznej inteligencji oraz inteligentnych miast i wystrzelenie wspólnego sztucznego satelity badawczego.
12. szczyt OTS stał się kanwą dla tematów kulturalnych i religijnych, omawiano programy młodzieżowe, rozwój islamu, przyszłość szkolnictwa wyższego. Nie zabrakło także sportu, a ważne miejsce zajęła kwestia wsparcia diaspory.
Poza wspomnianym Turkijskim Funduszem Inwestycyjnym, OTS posiada również inne wyspecjalizowane organizacje, których rozwój nie został pominięty podczas szczytu. Jedną z najważniejszych z nich jest organizacja TURKSOY, mająca na celu ochronę dziedzictwa kulturowego i językowego. Z kolei Akademia Turkijska zajmuje się pracami naukowymi na tematy kulturowe, historyczne i językowe. TURKPA skupia się na koordynacji parlamentarnej członków, a TCCI to organizacja bardzo ważna dla współpracy gospodarczej w Azji Centralnej i Turcji.
OTS jako rywal Rosji
Warto zauważyć, że w ostatecznym dokumencie nie pojawia się żadna wzmianka o wojnie na Ukrainie ani nawet o Rosji, co można interpretować jako próbę neutralnego podejścia do rządu w Moskwie. OTS doskonale zdaje sobie sprawę ze swojego strategicznego znaczenia. Stanowi poważne zagrożenie dla hegemonii rosyjskiej w Azji Centralnej, gdyż każde z państw członkowskich otrzymuje z reguły wsparcie dyplomatyczne krajów stowarzyszonych. Zauważenie tych zależności pozwala przy okazji dostrzec znaczenie polityczne prorosyjskiego Tadżykistanu.
Źródła: Organisation of Turkic States
Dodaj komentarz